Een Spaanse schapenhouder uit La Mancha krijgt 9 cent meer voor zijn schapenmelk wanneer hij Manchega-schapen houdt. Een akkerbouwer die in diezelfde streek saffraan verbouwt, krijgt 2400 euro per hectare meer voor zijn product dan een collega daarbuiten. Zijn de onwaarschijnlijke dromen van Don Quichot uiteindelijk toch werkelijkheid geworden?

De perstoer die de Europese DG-AGRI eind oktober hield, gaf een interessant inkijkje in de Spaanse landbouw, en dan vooral de landbouw in de regio Castilla-La Mancha, gelegen ten zuidwesten van Madrid, waar de dolende ridder Don Quichot ooit molens bevocht. Nu voeren de Manchego-kaas en Tempranillo- en Airéndruiven de boventoon. Met name door de BOB, de Beschermde Oorsprongbenaming.

Het Europese keurmerk heeft een grote invloed in de regio. Zo mogen Spaanse Manchego, saffraan en olijfolie het Europese keurmerk met trots dragen, omdat de productie, verwerking en bereiding ervan binnen een bepaald geografisch gebied, volgens een erkende en gecontroleerde werkwijze, plaatsvindt.  ,,De BOB maakt het verschil voor de Spaanse boeren uit La Mancha”, zegt Roger Waite, woordvoerder van de Europese Commissie op het gebied van landbouw en plattelandsontwikkeling. ,,Spaanse saffraan bijvoorbeeld was op sterven na dood in 1999. Nog maar 100 kilo werd er per jaar geproduceerd. De rest van de 45.000 tot 50.000 kilo was goedkope import vanuit Iran. Door saffraan uit La Mancha een BOB-erkenning toe te kennen in 2001, werd het telen weer aantrekkelijk.” Vergelijk: deze boeren krijgen 3000 euro per hectare. Elders wordt maar zo’n 800 euro betaald voor een hectare saffraan. De kwaliteit en traceerbaarheid maken nu het grote verschil. De productie is vertienvoudigd.

Het lijkt erop dat met de komst van de BOB, de onwaarschijnlijke dromen van de dolende ridder werkelijkheid zijn geworden. Toch kijken sommige Spaanse boeren daar anders tegenaan. Andrés Gómez Mora, voorzitter van olijfolie coöperatie Nuestra Senora de la Antigua in La Mancha, verkoopt 60 procent van zijn olijfolie nog steeds als bulk naar Italië, waar het wordt gemengd met een goedkope Italiaanse versie en als ‘Italiaanse olijfolie’ voor hoge prijzen wordt geëxporteerd. Zelf krijgt hij maar 2,50 euro per liter, want ook bij hem bepalen supermarkten de prijs. Manchega-schapenhouder Alfonso Alvarez Valera ziet de valkuilen van de BOB ook. ,,Wij krijgen een premium op de normale schapenmelkprijs, maar deze prijs is niet concurrerend. Daardoor verliezen we terrein op andere schapenmelkproducten. Dat is niet goed voor de Spaanse melkschapenindustrie in zijn geheel.”

De strijd tegen de beruchte witte cilindervormige molens is nog niet gestreden.